Pro 24 | WSK | STEP | Ni kariimet kilek memek bitawara mu nunga munan mu ko me kuarko, ale ka singsang iwita me arungak gerageko.

Proverbs 24

1 Ni kariimet kilek memek bitawara mu nunga munan mu ko me kuarko,
ale ka singsang iwita me arungak gerageko.
2 Mu awuk, nononga nongomang kager ko la aniso.
Ale nunga nuguring mu kilek memek betemonko mu ko la te balu se bagasan.

3 Kari ko ikia yawara se diram, mu nu kawam ningo te bagurukko,
se ko imet kuriang yawarakala bagomonko.
4 Ko ikia umutang nu sanguk se mel ningo ningo duap duap ko kawam te tugumokko.

5 Kari ikia sinar ago mu nu kari sail agotala bagoso.
Ale nu ikia umutang te eng kari sokel ago ko aratoso.
6 Se umutang ko, ni kager ko aolak ilupko mu,
gir ale ikia sinar yawara kari saki alo nongote to ale,
aguwaya kagererko mu ko den ninguru tuatir iki ale asele,
ni kager mu ningi namar mu nunga kierko terong mam.

7 Kariimet ikia ningo bo nongote mena,
mu nuna kari ikia yawara ago ko munak mu ikimonko me terong.
Ale munak biguwura biya bo te nuna munak ikia bo nongote balmonko mena tala.

8 Kari pempem la kilek memek bitirukko ikia to lagoso,
mu kariimet noko balmon kawel kari memek mamonko.
9 Kari ikia ningo bo nukote mena,
se nu kilek memek bitirukko ikia tuatoso guruguso,
mu kari umutang kilek memek beteso.
Se kari gusia den balu se den memek saki alo nunga manarso,
kariimet kari mu me ko kuesan nunguningkiri.

10 Ni tom memek ningi sokel ago me sanamasam, mu nika sokel mu katirta.
11 Se kari memek alo kari bo kumik den mena wore momon se kuerukko tagimon ilak namawomon agi mu, nama bataguru toko.
12 Ni udari balu ale, “Ani me ko ikiem,” ma me baluko.
Mu awuk, Kaem nika gemang motam se ka ikia mu nu tuteso ale ko ari ikiwoso.
Se mu ko Kaem ni koma me kisok i?
Ni anapeya munan bitar, mu Kaem koma kisokkowo!

13 Aga kuriang, ni honey noko.
Mu awuk, honey mu mel ningo, ko nana mu yawarakala se yaman nuam, se ka kimik guang sangukko.
14 Ale ni betela ikiko, ikia ningo mu honey iwita mel ningo.
Se to, mu ni ninguru ko kuarko, se ka marak ninguru sangukko.
Ni ikia ningo to, mu ni tom suen biya yawarakala bagerko.

15 Ni kari memek iwita yumur baga kari ningo ko kawam baruku ale ko melmasak me tere giko.
16 Mu awuk, kariimet ningo diram pempem la memek ningi taga barasu lagomon,
bare nuna dagula nunguning me dagulomonko, am barasomon aolak ilumonko.
Bare tom kariimet memek bitawara alo mu tom memek nunga ira murok,
mu nuna ninguru maga sapomonko.

17 Nika kager kari bo memek i arigok agi mu,
ni me ko amilmilerko.
Se aking ira ariga te taguruk agi mu,
ni me ko gusirko.
18 Ni suwuta bitar se KARI BIYA ni ko ko gomang ikuwurok se
noko gomang ikuwura nika kager kari kote aniso wore menawurok bore ko.
19 Ni kariimet ikia memek betesan ale mel suen biya giwasan wore nungarki ale ni uwutatala bitarko ko ikia me ka morukko.
Ale aking me ko gemang barasukko.
20 Kariimet memek umutang mu nuna mel yawara bo ko kimi betemonko mena.
Mu galep iriso iwitata nuna kuemonko.

21 Aga kuriang, ni KARI BIYA kuring bowa ningi bagerko.
Ale betela king kuring bowa ningi bagerko.
Ni kariimet king se KARI BIYA nunga nuguring batagorsan mu arungu me kapeterko.
22 Kariimet uwutata mu tairatela memek tamonko.
Ni ikup memek aguwaya KARI BIYA agi king agi kariimet uwuta mu nungarukko mu ni me ko ikisam.

Kariimet ikia sinar ago wore nunga den ningo saki

23 Kariimet nunga ikia yawara ago, mu nuna den imi ago balman:

Den ariga kari nu kariimet saki la nunga sangarso ale saki nunga ira kutuwuso,
mu nu munan umu bita paguwuso.
24 Nu kariimet memek beteman mu nunga baluk kariimet nungumik den mena ma baluk,
mu wonong sor umu ko kariimet suen la nu den memek manarmon ale ari memonko.
25 Bare den ariga kari nu kariimet memek beteman mu ikup yaman nungaruk,
mu asele nu nup yawara tauk ale mel ningo ningo giokko.

26 Kari bo den koma nunguning tala ka manarso, kari umutang mu nika bo nunguning.
27 Ni gir ale ali kaur nunguru ale ka ningam bitarko,
asele udagi te ka kawam kaloko.

28 Ni den ariga kuwim te yam ipi kari bo den ikup tui ale den ningi me bitarko.
Ale den ariga ko kari te kuluruko den kawel me baluko.
29 Ni gemang ningi la balu ale,
“Kari den te sanamiwoso imi kilek memek ani angimik te beteram se ani aitak koma kutuwurikkowo!” ma me baluko.

30 Tom bo ani geragawa kari bo ikia ningo nukote mena se gagor kuruwim wore ko ningam arigem, ^{▼▼Pro 24:30-34 Gagorara ko kilek: reference saki mu Proverbs 6:6 te aniso.}
31 mu mayang kore ago se sum sirsir ko ningam ira muram se arigem.
Se ko kar kaolam mu parasaram ale kapa saparam.
32 Se ani ningam umutang arigem ale ko ikia tawun biya taem ale iwita ko ikiem,
33 “Ni bo ago anirko kuar, agi yam bo ago neman sapa se bagerko kuar,
ale ukirok se ura ilupko ma balu ale yam dagi se lager,
34 mu ikia umutang te ka mel suen biya ningam ningi mu mena sapurukko;
se ni kari kimik mel mena iwita ko aratuko,
se aking tere kari ka melmasak tere giman iwitata.”